Περιγραφή και άλλα στοιχεία του Ξενιάκου


 
Ποταμός  Κουρκουζάνης
     Ο Ξενιάκος βρίσκεται μέσα σε μια μαγευτική κοιλάδα που τη διαρρέει ο χείμαρρος με το τοπικό όνομα Κουρκουζάνης προερχόμενος από τα βουνά της Δίκτης και το υψίπεδο της Εργάνου. Οι όχθες του είναι κατάφυτες από μεγάλα πλατάνια, πανύψηλες καρυδιές, πορτοκαλιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα. Στα παραπλήσια περιβόλια καλλιεργούνται κηπευτικά και δίχταμος. Το ίδιο το χωριό χάνεται μέσα στις μουριές και τις κληματαριές. Ο ταξιδευτής πολύ δύσκολα θα πιστέψει ότι δε θα συναντήσει νερά που ρέουν και δημόσιες βρύσες που θα τον δροσίσουν στην κάψα του καλοκαιριού. Κι όμως το χωριό μου δεν έχει «ρέοντα ύδατα».

ξεκούρασμα
     Στα χρόνια μάλιστα τα παλιά έλειπαν κι αυτά ακόμα τα λαχανικά που αναγκάζονταν οι τότε κάτοικοι, που ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία και την κατασκευή ξυλοκάρβουνου, να προμηθεύονται από Τούρκους πωλητές που έρχονταν από την Αυλή και τα Ρουσοχώρια. Στα 1895 ο Γεώργιος Αντωνακάκης, καπετάνιος και προεστός υποκίνησε τους κατοίκους και διάνοιξαν τάφρο στο σημείο που βρισκόταν η πηγή Γρα Βρύση νοτιοανατολικά του χωριού. Αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας ήταν να συλλεχτούν τα υπόγεια νερά της περιοχής και να τρέξουν άφθονα. Μάλιστα ο Ιωάννης Περακάκης, στο κτήμα του οποίου έγιναν όλα αυτά παραπονέθηκε στον Αγά της Εμπάρου αλλ’ εκείνος, φιλοπρόοδος ως φαίνεται, όχι μόνο δεν σταμάτησε το έργο αλλά αυτόν τον ίδιο επροσωποκράτησε έως ότου τελειώσουν οι εργασίες. Από τότε άρχισε η καλλιέργεια των παρόχθιων κτημάτων ενώ το νερό που περίσσευε έτρεχε για να κινήσει το Μύλο της Δρακώνας.
Η Πανωγειτονιά
      Στο κέντρο του χωριού κάτω από αιωνόβια πλατάνια έρεε άλλη πηγή πόσιμου νερού από την οποία υδρεύονταν οι κάτοικοι και γύρω απ’ αυτήν είχαν χτίσει τα σπίτια τους με ντόπια πέτρα και στέγη από αργιλόχωμα. Στα 1931 το ειδυλλιακό αυτό μέρος καταστράφηκε, ατυχώς, για να δημιουργηθεί κλειστή δεξαμενή που μάζευε το νερό. Η δικαιολογία ήταν ότι οι πλάτανοι απορροφούσαν το λίγο νερό και στοίβαζαν ακαθαρσίες. Πρωτεργάτης της ενέργειας αυτής (όπως λέει ο ίδιος) ο παπα-δάσκαλος Ηράκλειος Φραγκάκης. Η δεξαμενή είχε μπροστά μπρούτζινες βρύσες από τις οποίες οι γυναίκες γέμιζαν τις στάμνες και τους τενεκέδες τους, είχε δε και γούρνες για το πότισμα των ζωών. Το νότιο και χαμηλότερο μέρος του χωριού ευνοήθηκε απ’ αυτό το υδραγωγείο γιατί δημιουργήθηκαν από το νερό του άλλες βρύσες συνοδευόμενες από πέτρινες ή τσιμεντένιες γούρνες σε διάφορα σημεία της κατωγειτονιάς. Στη δεκαετία του 1960 ο γράφων θυμάται τέτοιες βρύσες: Μία στη Μεσοστενιά, μία στη γειτονιά των Φράγκηδων, απέναντι από το σπίτι του Χαριτάκη (παππού του δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάνου Χάρη), μία μπροστά από το σπίτι του Μενέλαου Στιβακτάκη (γραμματέα της Κοινότητας) με τις δυο δασκάλες, την Ελένη (σύζυγο) και την Κατίνα (κουνιάδα) Κολυβάκη. Η πρώτη ήταν δασκάλα στο Κατωφύγι και η δεύτερη στο Ξενιάκο. Άλλη μία βρύση ήταν απέναντι από το σπίτι του Ηρακλή Καστρινάκη κάτω από το Μουρί.
Η Κατωγειτονιά
 Πολλές φορές (ιδίως το καλοκαίρι) που το νερό του υδραγωγείου δεν επαρκούσε, οι κάτοικοι κουβαλούσαν στα σπίτια τους νερό και από ιδιωτικά πηγάδια που υπήρχαν μέσα στο χωριό και αυτό γινόταν συχνά αιτία διαμάχης με τους ιδιοκτήτες. Τέτοια πηγάδια ήταν του Λιπογιώργη, του Μιχαήλου Λιπάκη, του Ανεγνωστάκη, των Ζερβήδων, των Φράγκηδων και το πηγάδι του Σωμαρογιώργη στου Μπραΐμη. Όλα αυτά ήταν αιτία ώστε γύρω στα 1973 να δημιουργηθεί νέο υδραγωγείο στην Περβόλα, προεδρεύοντος του Κοινοτικού Συμβουλίου του Κων/νου Γ. Ζερβάκη (επονομαζόμενος από τότε Πρόεδρος) και δίκτυο που έφερε το νερό στα σπίτια του χωριού από την πηγή «Κουτσουνάρα» στ’ απεναντινά βουνά. Σήμερα επειδή το νερό της Κουτσουνάρας κρίθηκε ότι περιείχε γύψο σε μεγάλη αναλογία, δημιουργήθηκε νέο υδραγωγείο με νερό άριστης ποιότητας από βαθεία γεώτρηση στη θέση «Ποροφάραγγο», από το οποίο υδρεύονται τα χωριά Ξενιάκο, Κατωφύγι και Μηλλιαράδω.
     Σύμφωνα με τον ιστοριογράφο του 1932 παπα-δάσκαλο Ηράκλειο Φραγκάκη που αντλεί τις πληροφορίες του από τους γεροντότερους τότε του χωριού Κων. Στιβακτάκη και Εμμανουήλ Μιχ. Περάκη το χωριό κατοικούνταν (στα χρόνια τους) από πέντε χριστιανικές οικογένειες που ήταν μέλη της ίδιας ευρύτερης οικογένειας: του Γέρο Περή, του Νικολάου Μανωλάκη, του Γέρο Φραγκάκη, του Γέρο Ζερβού, του Γέρο Χέντζου και μίας οθωμανικής του Γέρο Κατζάλη που λεγόταν ότι ήταν εξισλαμισθείσα χριστιανική οικογένεια. Από την οικογένεια του Γέρο Περή δημιουργήθηκαν οι οικογένειες των Περάκηδων και των Περακάκηδων που αναπτύχθηκαν τόσο στον Ξενιάκο όσο και στο Κατωφύγι. Η οικογένεια Μανωλάκη αναπτύχθηκε αργότερα στο Κατωφύγι όπου και υπάρχει μόνο σήμερα. Η οικογένεια Φραγκάκη συναντιέται μόνο στον Ξενιάκο (από τους δύο οικισμούς). Από την οικογένεια του Γέρο Ζερβού δημιουργήθηκαν οι Ζερβάκηδες και οι Ζερβογιαννάκηδες. Από την οικογένεια του Γέρο Χέντζου που αναπτύχθηκε μόνο στον Ξενιάκο προήλθαν οι οικογένειες με τα επώνυμα Χετζάκης, Χετζογιαννάκης, Χατζάκης, Λιπάκης ή Λυπάκης, Μπελεχάκης, Αναγνωστάκης, Αδαμάκης ( τα τελευταία παρέμειναν είτε από παρατσούκλια, είτε από ονόματα, είτε από ασχολίες ).
     Τα σημερινά (2008) επώνυμα που απαντιούνται στον Ξενιάκο είναι:  
Φραγκάκης, Λιπάκης, Καστρινάκης, Ζερβάκης, Ζερβογιαννάκης, Ζερβός (καταγωγή άλλη), Στιβακτάκης ( ή Στοιβακτάκης), Μελλισουργάκης, Μπελεχάκης, Αναγνωστάκης, Αναθρεπτάκης, Μαθιουδάκης, Μπελαντάκης, Χειράκης (ή Χηράκης), Περάκης, Χετζάκης, Χατζάκης, Χετζογιαννάκης, Χαριτάκης, Αντωνακάκης, Αδαμάκης και Τσικνάκης (άλλη καταγωγή).

Το Σχολείο

     Το Δημοτικό Σχολείο Ξενιάκου  ιδρύθηκε τον Απρίλη του 1924 και λειτούργησε από την 1η Σεπτεμβρίου 1924, ως Μονοτάξιο (ένας δάσκαλος) στο ανώγειο της χήρας Μαρίας Ζερβάκη με πρώτο δάσκαλο τον Εμμανουήλ Δροσατάκη από το γειτονικό χωριό Μηλιαράδω. Το 1925 άρχισε η ανέγερση δημόσιου διδακτηρίου στον παρακείμενο της εκκλησίας χώρο, ενώ το Σχολείο λειτούργησε τότε στη νεόκτιστη οικία του παπα-δάσκαλου Ηράκλειου Φραγκάκη στο μέσο του χωριού, χωρίς καταβολή ενοικίου, με τον ίδιο ως δάσκαλο, μέχρι την αποπεράτωση του διδακτηρίου. Εκτός του παπα- Ηράκλη, στο Δημοτικό Σχολείο Ξενιάκου ( πάντα μονοθέσιο) δίδαξαν: η Στέλα Βαγιωτάκη, από το Καστέλι, η Κατίνα Κολυβάκη, ο Νικ. Μαθιουδάκης, ο Γεώργιος Φραγκάκης και η Ελένη Μελισσουργάκη. Κατά το έτος 1985, έχοντας μικρό αριθμό μαθητών καταργήθηκε και συγχωνεύθηκε μαζί με τα Σχολεία των γειτονικών χωριών με το Δημοτικό Σχολείο Εμπάρου που λειτούργησε ως τριθέσιο.  
Το κτίριο του παλιού Σχολείου έχει παραχωρηθεί, σήμερα, ως προς τη χρήση του στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού. Έχει ανακαινισθεί μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο και μαζί με άλλες εκδηλώσεις στεγάζει και τη βιβλιοθήκη του δημοσιογράφου και συγγραφέα Μάνου Χάρη          ( Εμμ.Ηρακλή Χαριτάκη) που ο ίδιος δώρισε στο χωριό μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου